ความเครียด หรือ Stress เป็นกลไกการตอบสนองตามธรรมชาติของร่างกาย เกิดขึ้นเมื่อเผชิญกับภัยคุกคาม ความกดดัน หรือสถานการณ์ที่ท้าทาย ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนความเครียด เช่น อะดรีนาลีน นอร์เอพิเนฟริน คอร์ติซอล กระตุ้นให้ร่างกายเตรียมพร้อมต่อสู้หรือหนี

ประเภทของความเครียด

1. ความเครียดเฉียบพลัน (Acute Stress): เกิดขึ้นชั่วคราว มักเกิดจากเหตุการณ์เฉพาะหน้า เช่น ตกใจ กลัว ตื่นเต้น ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนความเครียด ช่วยให้ร่างกายมีสมาธิ โฟกัส กับสถานการณ์เฉพาะหน้า เมื่อเหตุการณ์คลี่คลาย ระดับฮอร์โมนความเครียดจะลดลง ร่างกายกลับสู่สภาวะปกติ
2. ความเครียดเรื้อรัง (Chronic Stress): เกิดขึ้นเป็นเวลานาน มักเกิดจากปัญหาเรื้อรัง เช่น ปัญหาการเงิน ปัญหาครอบครัว ปัญหาสุขภาพ ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนความเครียดต่อเนื่อง ส่งผลเสียต่อสุขภาพทั้งกายและสุขภาพจิต

ร่างกายแยกแยะ “ความเครียดดี” กับ “ความเครียดไม่ดี” ไม่ได้

ร่างกายจะตอบสนองต่อความเครียดทุกประเภทด้วยกลไกเดียวกัน หลั่งฮอร์โมนความเครียด กระตุ้นให้ร่างกายเตรียมพร้อมต่อสู้หรือหนี ร่างกายไม่สามารถแยกแยะได้ว่าความเครียดนั้นดีหรือไม่ดี

ผลของความเครียดเรื้อรัง

• ส่งผลต่อสุขภาพกาย: โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคระบบภูมิคุ้มกัน โรคทางเดินอาหาร ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ
• ส่งผลต่อสุขภาพจิต: วิตกกังวล ซึมเศร้า หงุดหงิด ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ สูญเสียสมาธิ
• ส่งผลต่อพฤติกรรม: ทานอาหารไม่ดี ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ ใช้สารเสพติด

แนวทางป้องกันความเครียดเรื้อรัง

• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ: อย่างน้อย 30 นาที 3-5 วันต่อสัปดาห์
• ฝึกเทคนิคการผ่อนคลาย: เช่น การฝึกหายใจ โยคะ นั่งสมาธิ
• นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ: อย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อวัน
• ทานอาหารที่มีประโยชน์: ผัก ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี โปรตีนไขมันต่ำ
• จัดการความเครียด: หาวิธีผ่อนคลาย พูดคุยกับคนรอบข้าง ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ
• หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยง: ทานอาหารไม่ดี ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ ใช้สารเสพติด

ร่างกายไม่สามารถแยกแยะ “ความเครียดดี” กับ “ความเครียดไม่ดี” ได้ ดังนั้น  ไม่ควรปล่อยให้ร่างกายมีความเครียดเรื้อรังควรหาวิธีจัดการความเครียด ฝึกเทคนิคการผ่อนคลาย เพื่อสุขภาพที่ดีทั้งกายและสุขภาพจิต